ขัตติยพันธกรณี ...ชีวิตนี้เพื่อปวงไทย...

ขัตติยพันธกรณี 

ผู้แต่ง 

      ๑. พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว 
      ๒. สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ

ที่มาเเละความสำคัญ

     ขัตติยพันธกรณี (เหตุอันเป็นข้อผูกพันของกษัตริย์) เป็นพระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าฯ และพระนิพนธ์ของสมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพ เป็นกวีนิพนธ์ที่ผู้ใดได้อ่านจะประทับใจเป็นอย่างยิ่ง เป็นบทที่มีที่มาจากเหตุการณ์จริงในประวัติศาสตร์ในระยะหัวเลี้ยวหัวต่อที่เกี่ยวกับความอยู่รอดของประเทศของเรา เหตุการณ์นี้คือเหตุการณ์ ร.ศ. ๑๑๒ ซึ่งตรงกับ พ.ศ. ๒๔๓๖ ไทยขัดแย้งกับฝรั่งเศสเรื่องเขตแดนทางด้านเขมร ฝรั่งเศสส่งเรือปืนแล่นผ่านป้อมพระจุลจอมเกล้าฯ เข้ามาจอดทอดสมอหน้าสถานทูตฝรั่งเศส ถืออำนาจเชิญธงชาติฝรั่งเศสขึ้นเหนือแผ่นดินไทย ตรงกันวันที่ ๑๔ กรกฎาคม ซึ่งเป็นวันชาติฝรั่งเศสและยื่นคำขาดเรียกร้องดินแดนทั้งหมดทางฝั่งตะวันออกของแม่น้ำโขง ซึ่งขณะนั้นอยู่ใต้อำนาจปกครองของไทยเนื่องจากไทยให้คำตอบล่าช้า ทูตปาวีของฝรั่งเศสจึงให้เรือปืนปิดล้อมอ่าวไทย เป็นการประกาศสงครามกับไทย ซึ่งข้อเรียกร้องของฝรั่งเศส ได้แก่

     ๑. ฝรั่งเศสในฐานะเป็นมหาอำนาจผู้คุ้มครองเวียดนามและกัมพูชา จะต้องได้ดินแดนทั้งหมดทางฝั่งตะวันออกของแม่น้ำโขง

     ๒. ไทยจะต้องลงโทษนายทหารทุกคนที่ก่อการรุกรานที่ชายแดน

     ๓. ไทยจะต้องเสียค่าปรับแก่ฝรั่งเศสเป็นจำนวน ๓ ล้านฟรังค์เหรียญทอง (เท่ากับ ๑,๕๖๐ ,๐๐๐ บาท สมัยนั้น)

ขัติยพันธกรณี หมายความว่า เหตุอันเป็นข้อผูกพันของกษัตริย์

จุดมุ่งหมายของการพระราชนิพนธ์

     เพื่ออำลาเจ้านาย พระบรมวงศ์ เพราะทุกข์โทมนัสเนื่องจากฝรั่งเศษเข้ามาคุกคามอธิปไตย ในประเทศสยามเเละสมเด็จพระบรมวงศ์เธอกรมพระยาดำรงราชานุภาพทรงนิพนธ์ตอบเพื่อทำให้ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเปลี่ยนพระราชหฤทัยจากพระราชนิพนธ์ของพระองค์

ช่วงเวลาที่เเต่ง
     ร.ศ. ๑๑๒ หรือ พ.ศ. ๒๔๓๖

ประเภทคำประพันธ์
     ร้อยกรองประเภทโครงสี่สุภาพเเละอินทร์วิเชียรฉันท์

ลักษณะคำประพันธ์
     โคลงสี่สุภาพ จำนวน ๗ บท

       อินทรวิเชียรฉันท์  จำนวน ๒๖ บท

คุณค่าด้านสังคม

     ๑. สะท้อนความคิด ความเชื่อของคนไทยในอดีตได้เป็นอย่างดี
     ๒.ปลุกจิตสำนึกให้คนในชาติหวงแหนรักษาผืนแผ่นดินไทยไว้ให้ดำรงอยู่สืบไปและตระหนักถึงความเหนื่อยยากของบรรพบุรุษที่ต้องยอมแลกด้วยชีวิตเพื่อรักษาฝืนแผ่นดินนี้ไว้

                เชิญรับชม ...

วีดิทัศน์ประกอบการเรียนรู้เรื่อง ขัตติยพันธกรณี